Γερμανικαί προτάσεις
Τας απογευματινός ώρας τής 10-12-1943, αι εθνικαί ομάδες ήσαν εν ετοιμότητι προς αναχώρησιν. Εν των παρατηρητηρίων μοι ανέφερεν ότι Γερμανός αξιωματικός, ομιλών την Ελληνικήν, εζήτει επιμόνως να με συνάντηση.
Παρουσιασθείς ο Γερμανός, μοι εδήλωσεν ότι διά την ζωήν του είναι υπεύθυνοι 500 Έλληνες και η Χωροφυλακή Θεσσαλονίκης. Απήντησα ότι οι Έλληνες αξιωματικοί δεν είναι δολοφόνοι και ο Γερμανός συνέχισε. «Πρέπει να καταλάβετε ότι εχθροί σας δεν είμεθα ημείς οι Γερμανοί, αλλά ο κομμουνισμός, τον όποιον ο Γερμανικός Στρατός συντρίβει εις την Ρωσίαν. Αργά ή γρήγορα ημείς θα γίνωμεν φίλοι με τούς Άγγλους και θα ξερριζώσωμεν τούς κομμουνιστάς. Σήμερον οι Άγγλοι δεν κατάλαβαν ακόμη, ότι χωρίς ημάς δεν θα ζήσουν ούτε αυτοί, και εξακολουθούν να ενισχύουν τούς κομμουνιστάς. Να είσθε βέβαιοι, ότι σε λίγο θα το καταλάβουν και θα είναι μαζί μας. Ημείς διά την Ελλάδα δεν έχομεν καμμίαν βλέψιν. Γνωρίζομεν ότι οι άνδρες σου δεν έχουν πυρομαχικά και πεινούνε. Ξεύρομεν ότι οι κομμουνισταί σου επέβαλαν διαρκή πόλεμον και είμεθα διατεθειμένοι να σε υποστηρίξωμεν.
»Ξεύρομεν επίσης ότι προσέχεις την κοινήν γνώμην, η οποία μισεί μεν τον ΕΛΑΣ, είναι όμως και με το μέρος των Άγγλων. Την νύκτα και όπου θέλεις, με τα αεροπλάνα μας ή με πλοία, θα σου δώσουμε όπλα, βομβιδοβόλα, πολυβόλα, φυσίγγια, στολές, άρβυλα, χρήματα και γενικά, ότι θα μας ζήτησης, όλα δε θα είναι αγγλικής προελεύσεως, διά την παραπλάνησιν τής κοινής γνώμης. Τα εφόδια θα συνοδεύωνται και με προκηρύξεις εις την αγγλικήν, και έτσι θα πιστεύσουν όλοι ότι σε ενισχύουν οι σύμμαχοι σας Άγγλοι. Ως αντάλλαγμα τούτων ζητούμε μόνον ν' αποφυγής ρήξεις με τούς Βουλγάρους, τούς οποίους κακή τη μοίρα έχομεν συμμάχους και φυσικά δεν θα κτυπηθής ποτέ με τούς Γερμανούς και θα περιορίσης την δράσίν σου εις την προστασίαν του αμάχου πληθυσμού από τας σφαγάς του ΕΛΑΣ. Ως μοναδική εγγύησις ότι δεν θα κάμης ποτέ κακήν χρήσιν των όπλων, τα όποια θα σου δώσωμε, θα είναι η Χωροφυλακή Θεσσαλονίκης, της οποίας την ζωήν καθώς γνωρίζομεν αγαπάς, ως και η οικογένεια σου, της οποίας την διεύθυνσιν θα μας δώσης. Ως προς την καλήν πίστιν ημών, εγγύησις θα είναι τα υλικά μας και όσους Γερμανούς στρατιώτας και αξιωματικούς θα ζήτησης, τούς οποίους θα ντύσης αντάρτικα, ώστε να μη γίνωνται αντιληπτοί από το κοινόν». (Οι ως όμηροι δήθεν παραχωρούμενοι Γερμανοί δεν θα ήσαν παρά τοποτηρηταί, αναγκαίοι διά τον Γερμανικόν Στρατόν).
Με τόσην πειστικότητα και με τόσην ευφράδειαν ωμίλει ο Γερμανός αξιωματικός, ώστε δεν μοι εδόθη δυνατότης να τον διακόψω ουδέ επί δευτερόλεπτον. Απεδέχθη πρότασίν μου ν' αναμείνη την απάντησίν μου μετά μίαν ώραν. Επειδή εσκέφθην ότι το γερμανικόν αίτημα ήτο ενδεχόμενον να τεθή υπό την κρίσιν τής Οργανώσεως, διέταξα παριστάμενον βαθμοφόρον μου και εστενογράφησε την γερμανικήν πρότασιν.
Είχον ήδη εμφανισθή αντικομμουνιστικά τμήματα εξοπλιζόμενα υπό Γερμανών. Σεβαστός αριθμός εκ των ανδρών των τμημάτων τούτων προήρχετο από ανταρτικά σώματα διαφόρων περιοχών, διαλυθέντα υπό του ΕΛΑΣ. Οι Γερμανοί, σιωπηρώς ημνήστευον τους πρώην αντάρτας.
 |
Όπως εις την Χωροφυλακήν, ούτω και εις τα τμήματα ταύτα εχορήγουν μικροποσότητας πυρομαχικών. Εις την Βόρειον Ελλάδα οι Βούλγαροι διά των βουλγαριζόντων και δι' άλλων μέσων ενίσχυον τον ΕΛΑΣ. Όταν ό ΕΛΑΣ εκινδύνευε να συντριβή από τας ως ανωτέρω σχηματιζόμενος αντικομμουνιστικάς ομάδας, οί Γερμανοί με διαφόρους προφάσεις δεν εχορήγουν πυρομαχικά. Αντεπετίθετο ο ΕΛΑΣ εν συμμαχία με το ΣΝΟΦ, υπεχρέωνεν εις υποχώρησιν τας αντικομμουνιστικάς ομάδας. Τας ανεφωδίαζον οι Γερμανοί και επανελαμβάνετο η ιστορία. Εκράτουν αδυνάτους τας αντικομμουνιστικάς ομάδας και την Χωροφυλακήν, βεβαίως, από έλλειψιν εμπιστοσύνης. Διά της μεθόδου αυτής οι Γερμανοί εξουδετέρωνον κινδύνους, κινδύνους που τους ηπείλουν, έχοντες υπέρ αυτών τον παράγοντα «διαίρει και βασίλευε». Αναντιλέκτως, ο ΕΛΑΣ, όστις αποδεδειγμένως είναι ο υπεύθυνος του εμφυλίου σπαραγμού, εμμέσως εβοήθει τους Γερμανούς. Εις σημείωμα μου της εποχής διετύπωσα: «Οι Γερμανοί κερδίζουν από τα κερδισμένα, δανείζουν τους χαμένους, για να τους τα ξαναπάρουν σε λίγο και να τούς χρεώσουν περισσότερα. Να δεχθώ τον οπλισμόν, ποιος ξέρει αν αύριον οι ήρωες μου θα γραφούν εις την στήλην των προδοτών, και ακόμη αν θα βλάψω τον κοινόν συμμαχικόν αγώνα; Να μην τον πάρω, τι θα γίνη τόσος κόσμος από τούς δολοφόνους του ΕΛΑΣ; Ο Θεός ας βοηθήση να δώσω την καλυτέραν λύσιν». Μετά σύσκεψιν με τούς βαθμοφόρους μου, εις τον Γερμανόν αξιωματικόν απήντησα ως έξης:
«Η Ελληνική Ιστορία δεν αναφέρει κανένα παράδειγμα συμμαχίας των Ελλήνων προς ένα εχθρόν των διά να σωθώσιν από άλλον εχθρόν. Ημείς, με αυτά τα όπλα πού έχομεν, είμεθα εις θέσιν να νικήσωμεν και θα νικήσωμεν τελικά, κάθε αντίπαλόν μας».
Ο Γερμανός αξιωματικός εγέλασε σαρκαστικά, ένα γέλιο, που, ως εσημείωσα τότε, «γρατσουνάει τήν ψυχή μου» και απεχώρησε χωρίς να είπη ούτε λέξιν.
Κυκλωτική κίνησις των Γερμανών
Δεν παρήλθον πολλαί ώραι από της αποχωρήσεως του Γερμανού αξιωματικού και γερμανικαί δυνάμεις εκινήθησαν κατά των σωμάτων της Π.Α.Ο. εκ Θεσσαλονίκης και Σέδες. Προς την περιοχήν Σέδες εξεδηλώθησαν τα πρώτα πυρά μεταξύ Γερμανών και φυλακίων μου, ανεμένετο όμως η γερμανική ενέργεια και αντιμετωπίσθη με τάξιν. Διά καταλλήλων ελιγμών απέφυγον την μάχην, διότι ούτε τ' απαιτούμενα όπλα διέθετον, ούτε ο χώρος ηυνόει αγώνα άτακτων κατά τακτικού στρατού και δη γερμανικού. Δύο ομάδες μου υπό τους ανθυπολοχαγόν Μαρέλαν και οπλαρχηγόν Γεωργαντάν, δι' αραιών πυροβολισμών παρέσυρον τους εκ Σέδες κινηθέντας Γερμανούς προς ανατολάς, ενώ ο κύριος όγκος των σωμάτων, ετοιμοκίνητος, ως ήτο, κατηυθύνθη προς τον τομέα Λαγκαδά, ίνα διά Σοχού φθάση εις τα υψίπεδα Τριάδος. Περί 22αν ώραν τής 10-12-43 η εμπροσθοφυλακή μου έπεσεν εις ενέδραν Γερμανών, παρά την λίμνην Άγιου Βασιλείου. Επηκολούθησεν ολιγόωρος σύγκρουσις.
Πληροφορηθείς ότι οι Γερμανοί ήλεγχον το προς Σοχόν δρομολόγιον, ήλλαξα πορείαν, κατευθυνθείς προς τα υψώματα Ασήρου. Ειδικώς εκπαιδευμένοι οι άνδρες εις την χρησιμοποίησιν του εδάφους απέφυγον τους προβολείς μηχανοκινήτου γερμανικής μονάδος, κινούμενης επί της πεδινής περιοχής Λαγκαδά, και πλην της του Αγίου Βασιλείου, δεν είχον άλλην μετ' αυτών σύγκρουσιν.
Κατά την σύγκρουσιν Αγίου Βασιλείου είχον ένα νεκρόν και 5 τραυματίας, εξ ων 4 ελαφρώς και εις θανασίμως.
11-12-1943
Με την ανατολήν του ηλίου τής 11-12-43, αι εθνικαί ομάδες έεστρατοπέδευσαν εις διάφορα υψώματα, κλιμακωθείσαι μεταξύ Κριθιάς Στεφανίων. Διετάχθησαν μέτρα καλύψεως των ανδρών. Οι χρησιμοποιηθέντες σύνδεσμοι ανέφερον εκτέλεσιν διαταγής, το μέτρον όμως δεν ωφέλησε, διότι την ιδίαν ώραν μας απεκάλυπτον οι ελασίται. Ακριβώς την στιγμήν, που ησχολούμεθα με την ταφήν των νεκρών μας, εδέχθη μεν πυρά εκ μεγάλης αποστάσεως. Τμήμα ελασιτών, εξ 100 περίπου ανδρών, εξεδηλώθη εκ του τομέως Κριθιάς με ενοχλητικά πυρά. Εκινήθησαν αμέσως εναντίον των ελασιτών τρεις ομάδες μου, επί τη προσεγγίσει των οποίων οι ελασίται υπεχώρησαν και κατέλαβον φύσει οχυράς θέσεις. Υπό των ημετέρων συνελήφθησαν δύο αιχμάλωτοι, εξ ων ο είς ομαδάρχης.
Επανακάμπτουσαι προς την βάσιν των αι ομάδες μας συνεπλάκησαν με αναγνωριστικόν βουλγαρικόν απόσπασμα, εμφανισθέν εις την γραμμήν της πορείας των. Παρενέβησαν αμέσως και εγγύς ευρεθείσαι ομάδες του σώματος Τζαμαλούκα και οι Βούλγαροι υπεχώρησαν. Υποχωρήσαντες οι Βούλγαροι, διήλθον εγγύτατα των θέσεων του ελασιτικού τμήματος. Ουδείς πυροβολισμός αντηλλάγη μεταξύ ΕΛΑΣ - Βουλγάρων. Κατά την αναφερομένην συμπλοκήν Ελλήνων-Βουλγάρων δεν εσημειώθησαν απώλειαι. Εκ της εξετάσεως των αιχμαλώτων του ΕΛΑΣ, διεπιστώθη ότι αποστολή του ελασιτικού τμήματος ήτο η διά των πυροβολισμών αποκάλυψις των θέσεων μας εις τούς Βουλγάρους. Από τα δεινά της ημέρας προέκυψε και κάτι καλόν. Την ιδίαν ημέραν εβελτιώσαμε τας θέσεις μας, κλιμακωθέντες κατά τρόπον ασφαλέστερον και την επομένην αντιμετωπίσαμε τούς Βουλγάρους με άνεσιν.
12-12-1943
Την 12-12-43, Βουλγαρικός Στρατός περίπου δυνάμεως λόχου πεζών και διμοιρίας ιππέων, με υποστήριξιν βαρέων πολυβόλων, ενήργησεν εναντίον μας επιθετικήν αναγνώρισιν. Μετά δίωρον άνταλλαγήν πυρών, οι Βούλγαροι συνεπτύχθησαν προς την πεδινήν περιοχήν. Κατά την σύγκρουσιν αυτήν οι Βούλγαροι είχον εξ νεκρούς, ημείς δε δύο τραυματίας.
16-12-1943
Τας απογευματινός ώρας της 16-12-43 εστρατοπεδεύσαμεν εις διάφορα υψώματα, πέριξ Λευκοχωρίου-Κιλκίς. Ένα τάγμα Βουλγαρικού Στρατού, με στήριγμα άλλας βουλγαρικάς δυνάμεις, εις τον τομέα Ξυλουπόλεως χρησιμοποίησαν αφανή δρομολόγια, έλαβε διάταξιν μάχης προ των γραμμών μας. Αι προφυλακαί μας ενεπλάκησαν εις μάχην από φύσει οχυρών θέσεων. Ταυτοχρόνως έκαμε την εμφάνισίν της και άλλη ισχυρά δύναμις Βουλγαρικού Στρατού, από την κατεύθυνσιν Στεφανίων, προ του τομέως ομάδων Τζαμαλούκα. Κατείχομεν οχυράς θέσεις, δεσπόζουσας των Βουλγάρων, δεδομένου όμως ότι οι Βούλγαροι διέθετον και εφεδρικάς δυνάμεις, πέραν του ασυγκρίτως καλυτέρου οπλισμού των, εκρίθη αναγκαίον να συμπτυχθώμεν βορείως Λευκοχωρίου προς Κρούσια. Οι οπλαρχηγοί Γαβριηλίδης, Καρυπίδης και Γεωργαντάς έλαβον ανάλογους διαταγάς. Ο υπομοίραρχος Τζαμαλούκας εμπλακείς εις τον αγώνα ανέκοψε την βουλγαρικήν προέλασιν και προσωπικώς κατηυθύνθην προς τον τομέα Φαμπρικέζη - Κουτσαμπέλα, όπου οι Βούλγαροι, ναι μεν είχον καθηλωθή, δεν έπαυσαν όμως να εγκυμονούν διά τας ομάδας σοβαρόν κίνδυνον. Σύνδεσμος μου προσεκόμισε σημείωμα του Γαβριηλίδη, το όποιον έγραφε : «Μόλις φθάσαμε στο ύψωμα 1000 μ. από το Λευκοχώρι, εβλήθημεν από τους ελασίτας και την στιγμήν αυτήν μαχόμεθα. Κατέχω ολόκληρον τον τομέα και νομίζω ότι πρέπει γρήγορα να με ενίσχυσης να τούς κάμω επίθεσιν. Έχω δύο τραυματίας, αναμένω διαταγάς σύντομα. Καραπιπέρης». Εφεδρικαί δυνάμεις δεν υπήρχον διά την ενίσχυσιν Γαβριηλίδου, υπέθεσα δε, ότι την φοράν αυτήν ο ΕΛΑΣ θα ετήρει τα προσχήματα. Με λευκήν σημαίαν, απέστειλα ως σύνδεσμον τον εκ Μουριών αντάρτην Γεώργ. Μπουρλήν με την ακόλουθον επιστολήν μου.
