Προς
Το Γενικόν Στρατηγείον |
|
Ό π ο υ
|
|
ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ
|
| Επί της εξελίξεως των εναντίον του ΕΔΕΣ επιχειρήσεων από 17-10-43 μέχρι σήμερον. Τη σημερινή κατάσταση, την προοπτική μας και τις προτάσεις μας. |
I. Στις 17-10-43 ξεκινήσαμε απ' το Περτούλι με τη γνωστή δύναμη 425 ανδρών (1), (συμπεριλαμβανομένων και των Ιταλών (2), του Πυροβολικού, και των Μεταγωγικών). Το σούρουπο της ίδιας ημέρας μπήκαμε στη Μουτσάρα. Δεχτήκαμε πυρά μέσα απ' το χωριό. Διώξαμε την από 60 περίπου άνδρες ΕΔΕΣική δύναμη που μας πυροβόλησε και μπήκαμε τη νύχτα της 17ης στο Γαρδίκι, προκειμένου ν' αναχωρήσουμε την επομένη δια μέσου Μουτσάρας - Σταυρού - Μελισσουργών να χτυπήσουμε προς Πράμαντα, [Μαύρο βέλος] απ' την Αγία Παρασκευή Μελισσουργών και προς Θεοδώριανα δια της διαβάσεως «Αυτί».
Κατά τις 10 τη νύχτα, πήραμε την είδηση ότι η ΥΙΙΙ Μεραρχία βρίσκονταν κυκλωμένη στους Καλαρύτες και κινδυνεύει. Αναγκαστήκαμε ν' αλλάξουμε πορεία και σας το γνωρίσαμε. Μετατρέποντας κατά τι το αρχικό μας σχέδιο (γιατί θεωρήσαμε σωστό να γλυτώσουμε την ΥΙΙΙ Μεραρχία και πραχτικά θα μας βοηθούσε και ηθικά θα μας ανέβαζε αυτό), καθορίσαμε:
Να βγούμε δια Τζουμέρκων προς Κριθάρια και από 'κεί να προσβάλουμε και καταλάβουμε Ματσούκι - Καλαρύτες - Συράκο και τα υψώματα τους (Πρίζα - Αγιοι Απόστολοι - Προφήτης Ηλίας - Άγιος Γεώργιος). Από 'κει ενισχυόμενοι και με τα τμήματα της ΥΙΙΙης (τότε δεν ξέραμε την κατάσταση των τμημάτων της), που τυχόν θα ήτανε εκεί κοντά: Κατά μέτωπο και απ' τα δεξιά και αριστερά τα Πράμαντα, αλλά και απ' το "Αυτί" τα Θεοδώριανα. [Γκρι βέλη στο χάρτη].
Χάρτης επιχειρήσεων του Βελουχιώτη. Κάντε κλικ επάνω να τον δείτε μεγαλύτερο
|
Στις 18-10-43 τ' απόγευμα (4 μ.μ.) βρισκόμαστε στα «Κριθάρια» (υψόμετρο 2.150), πάνω απ' το Ματσούκι. Προωθήσαμε τις δυνάμεις σε θέσεις, τις οποίες να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σα βάση εξορμήσεως, για κατάληψη ανωτέρω υψωμάτων και Καλαρυτών -Συράκου. Στις 19-10-43 οι κύριες δυνάμεις μας κατέλαβαν τα υψώματα αυτά και τα χωριά Καλαρύτες και Συράκου κοντά στο βράδυ. Το βράδυ της ιδίας μέρας προωθήσαμε δύναμη Διμοιρίας από ορεινή διάβαση άσχετη του κανονικού δρόμου, από Ματσούκι προς υψώματα δεσπόζοντα Μελισσουργών για να καταλάβουν Μελισσουργούς, και από εκεί, αν μεν συνδεόμασταν με τα τμήματα του σ. Καβαλάρη, πούχαμε μάθει ότι βρίσκονται στη θέση «ΠΛΑΚΑ», μεταξύ Χαλικιού - Καλαρυτών (4 ώρες μακριά μας) και ενισχυόμαστε απ' αυτά, να ενεργήσουν αυτά μεν από Μελισσουργούς προς Θεοδώριανα δια «Αυτί», η προηγηθείσα δε Διμοιρία προς Πράμαντα, εκ του αριστερού (διάβαση Αγίας Παρασκευής - Μελισσουργών).
Πριν φτάσουμε στους Καλαρύτες, μάθαμε ότι η ΥΙΙΙη είχε «διαφύγει» και βρισκότανε στο Χαλίκι. Μ' έκτακτο σύνδεσμο έφιππο, της στείλαμε διαταγή και τα τμήματα της να προώθηση σ' εμάς και τον Καβαλάρη πούτανε κοντύτερα μας, να διατάξη νάρθη σε μας. Ώσπου να πάρουμε απάντηση απ' τον σύνδεσμο μας, πήραμε σημείωμα της με δικό της σύνδεσμο, ότι εθεώρησε σκόπιμο να εγκατάλειψη τον αγώνα εναντίον των ΕΔΕΣιτών, γιατί δέχθηκε επίθεση και απ' τους Γερμανούς κι' έπρεπε... «εκείνους ν' αντιμετωπίση». Στείλαμε άλλο σύνδεσμο. Κακίζαμε την ανωτέρω απόφαση της, και την διετάξαμε ν' αγωνιστεί αμυντικώς κατά των Γερμανών και με γραμμή συμπτύξεως προς ημάς, στέλνοντας όμως το γρηγορώτερο τα διαθέσιμα τμήματα της. (Καβαλάρη κυρίως δυνάμεως 350 ανδρών) σε μας. Στο μεταξύ όμως, η ΥΙΙΙη είχε διατάξει γενικήν σύμπτυξιν των τμημάτων της, συμπεριλαμβανομένου και του Καβαλάρη, που είχαν φθάσει σχεδόν σε μας (ύψωμα Πρίζας) και θα συνδεόμαστε, οπότε η κατάστασις θα ήταν πολύ διαφορετική — προς το Χαλίκι.
Με την παραπάνω παράγραφο επιβεβαιώνεται η από 20.10.43 διαταγή του Άρη προς την ΥΙΙΙ Μεραρχία του ΕΛΑΣ, με την οποία την ψέγει για την απόφαση της να εγκαταλείψει την εκκαθάριση του ΕΔΕΣ και να στραφεί κατά των Γερμανών, λέγοντας «χίλιες φορές προτιμότερο να διανοίξουν τον δρόμο οι Γερμανοί, παρά να εξακολουθήσει υφιστάμενος ο ΕΔΕΣ "έστω και για μία εβδομάδα ακόμη.
Η διαταγή αυτή του Άρη εδώ
Συνεχίζει ο Άρης, την έκθεση του:
Το βράδυ της 19ης και την 20ήν ολόκληρον, την πέρασαν, τα τμήματά μας, άλλα στους Καλαρύτες - Συράκο (για εμπέδωση τάξεως, διάσωση υλικών αποθηκών ΥΙΙΙ, αφοπλισμός κλπ.) και άλλα ο Ματσούκι και διάβαση «Κιπίνα» από Πράμαντα - Καλαρύτες.
Τη νύχτα της 20ης προωθήσαμε ελαφρά τμήματα σε επίκαιρα προ των Πραμάντων υψώματα. Στις 21-10-43, στις 11 π.μ. μετά των δυνάμεων μας, αρχίσαμε την επίθεση μας ενάντια στα Πράμαντα.
«Στα Πράμαντα ήταν τμήματα του ΕΔΕΣ υπό τον Κομνηνό Πυρομάγλου και όχι Γερμανοί».
Τις υπόλοιπες δυνάμεις μας, αφήσαμε στα υψώματα Καλαρυτών - Συράκου, σαν οπισθοφυλακή. Μέχρι το βράδυ είχαμε καταλάβει τα σημαντικώτερα προ των Πραμάντων υψώματα και τα απειλούσαμε με την κατά μέτωπο επίθεση άμεσα. Η τύχη τους είχε κριθεί. Η Διμοιρία όμως που θα ενεργούσε από Ματσούκι προς Μελισσουργούς και από 'κει δια της Αγίας Παρασκευής (εκ του αριστερού), επίσης προς Πράμαντα, καθυστέρησε την αναχώρηση της την νύχτα της 20ης προς την 21ην και δεν άρχισε η επίθεση εκ του αριστερού όπως έπρεπε και είχε καθορισθή. Τιμωρήσαμε τον Διοικητή της και τον αντικαταστήσαμε. Δώσαμε εντολή στον αντικαταστάτη του ν' αρχίσει επίθεση προς Μελισσουργούς και από 'κεί προς Πράμαντα δι' Αγίας Παρασκευής, όταν θα άκουε τα πρώτα δικά μας πυρά, όλμων και πυροβόλων. Δυστυχώς, δεν έκανε και πάλι τη δουλειά της. «Παρεννόησε» δήθεν την διαταγή μας.
«Απειθαρχία τμημάτων του ΕΛΑΣ που δεν συμφωνούσαν με τον εμφύλιο».
Είπε πως δεν άκουσε πυρά προς Μελισσουργούς και γι' αυτό παρέμεινε αδρανής στα προ των Μελισσουργών και δεσπόζοντα αυτών υψώματα. Όταν το πληροφορηθήκαμε την διετάξαμε να ενεργήση άμεσα με έκτακτο σύνδεσμο. Αντί ν' ακολουθήση την πορεία που είχαμε διατάξει: κατάληψη Μελισσουργών και δια διαβάσεως Αγίας Παρασκευής επίθεση κατά Πραμάντων, πληροφορηθείσα από χωρικούς - όπως είπε - ότι δεν υπήρχαν Ζερβικοί εις Μελισσουργούς, τους παρέκαμψε και συναντήθηκε με το αριστερό των κατά μέτωπον ενεργούντων νέων, εναντίον των Πραμάντων, τμημάτων μας.
Μέχρι εδώ (20.10.43) ίσχυσε η Συμφωνία της VIII Μεραρχίας του ΕΛΑΣ με τους Γερμανούς που κράτησε 15 μέρες, από 6/10 - 20/10/43, ελπίζοντας πως στο διάστημα αυτό θα είχε επιτευχθεί η σύλληψη του Ζέρβα και η διάλυση του ΕΔΕΣ.
Στις 21.10.43, τη νύχτα, αι δυνάμεις του ΕΔΕΣ στα Πράμαντα, ενισχύθηκαν σημαντικά, Παπαδόπουλος, Αγόρος, Λεβέντης, Ζορμπαλάς, Καρατζένης, Πίμπας, υπό την ηγεσία του «υπαρχηγού» Κομνηνού, ήτανε εκεί. Τη νύχτα όμως της 21ης, είχαμε πάρει επαφή και με τα τμήματα της ΥΙΙΙης (Πίσπιρη - Καβαλάρη). Ο Πίσπιρης είχε κατέβει στους Καλαρύτες και ο Καβαλάρης ερχόταν σε απόσταση 2 ώρες πιο πίσω. Τους στείλαμε διαταγές: Οι δυνάμεις Καβαλάρη νάρθουν όλες σε μας (350 άνδρες). (3) Οι δυνάμεις της ΥΙΙΙης και μερικές των Μακεδόνικων (4), ν' αντικαταστήσουν τις δικές μας δυνάμεις, που κρατούσαν τα άνωθεν Καλαρυτών - Συράκου υψώματα, πια να κατέβουν και αυτές σε μας. Ο Ταμπάκης με τον Καλιανέση πληροφορηθήκαμε ότι, απ' το Χαλίκι, είχον κατευθυνθή προς Γαρδίκι. Τους στείλαμε διαταγή να έλθη ο Καλιανέσης με εκατό (100) άνδρες στο «Σταυρό», διάβαση από Μελισσουργούς εις Μουτσάραν για πλαγιοφυλακή, αντιμετώπιση κινδύνου από Νεραϊδιωτή και Λειβάδια προς «Αυτί» των τμημάτων μας, που θα δρούσαν δια «Αυτί» προς Θεοδώριανα, και οι υπόλοιποι, να μείνουν στο Γαρδίκι, προς επιτήρηση των από Χαλίκι προς Τζούρτζια και από 'κεί προς Καμνάϊ - Βετερνίκο - Περτούλι οδεύσεων. Στις 22.10.43, στις πρώρες πρωινές ώρες, μας κάνανε μια αντεπίθεση (ο ΕΔΕΣ), σ' ένα ύψωμα, που το σούρουπο της προτεραίας είχαμε καταλάβει μ' επίθεση σώμα προς σώμα σχεδόν, και με χρήση χειροβομβίδων.
Τους τσακίσαμε και καταλάβαμε ένα αυχενίσκο απ' τον οποίο μπορούσαμε ευκολότερα να καταλάβουμε το αμέσως επόμενο και τελευταίο σημείο αντιστάσεως τους.
Ο Άρης συνεχίζει την εξιστόρηση των επιθέσεων του, που δήθεν τσάκισαν τον ΕΔΕΣ και είχαν ως μόνο αποτέλεσμα την κατάληψη ενός αυχενίσκου!! Τη στιγμή που ο ΕΔΕΣ, μάχεται σθεναρά με τους Γερμανούς.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Με το χρώμα αυτό των γραμμάτων είναι οι σημειώσεις του Κώστα Ιωάννου
Σημ. 1. Πρόκειται για το κλιμάκιο Ηπείρου του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, που επόπτευε το Εκστρατευτικό Σώμα Ηπείρου, που αριθμούσε 11.000 άνδρες και είχε αποστολή την διάλυση του ΕΔΕΣ και την σύλληψη του Ζέρβα.
Σημ. 2. Πρόκειται περί του πυροβολικού της Ιταλικής Μεραρχίας Πινερόλο, η οποία με την συνθηκολόγηση της Ιταλίας με τους Συμμάχους, παρεδόθη στην Συμμαχική Αποστολή, για να χρησιμοποιηθεί ως προκεχωρημένο τμήμα του ΣΜΑ. Τελικά η Ιταλική Μεραρχία αφοπλίσθηκε δόλια από τον ΕΛΑΣ, προκειμένου ο βαρύς οπλισμό της να χρησιμοποιηθεί στην εκστρατεία εναντίον του ΕΔΕΣ.
Σημ. 3. Άλλη μία επιβεβαίωση της διαταγής του Άρη προς την ΥΙΙΙ Μεραρχία του ΕΛΑΣ της 20/Χ/43
Σημ. 4. Τάγματα Σλαυομακεδόνων
==============================================
ΑΚΟΥΝΕ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΡΕΧΟΥΝ
